Νταγερτζής Χρήστος 1948 … μια τραγική ιστορία σαν ταινία του σινεμά - Απόσπασμα από το βιβλίο «Καλαμπάκι 1914 – 2014 Μαρτυρίες» της Κυράνθης Στράντζαλη.

1939- Στην αριστερή πλευρά της φωτογραφίας βρίσκεται ο Χρήστος ο Νταγερτζής που εκτελέστηκε για της ιδέες του στον εμφύλιο πόλεμο.

-Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Νταγερτζή Χρήστου του Δημητρίου και της Χρυσής, ο οποίος υπήρξε, όπως ο ίδιος δήλωσε στην οικογένειά του αντάρτης του Ε.Λ.Α.Σ. στην περιοχή Παγγαίου, επέστρεψε στο σπίτι του με το τέλος του πολέμου, εκλήθη και πάλι στον εθνικό στρατό κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου και τελικώς εκτελέσθηκε ως συνεργάτης των ανταρτών. Αφηγείται ο γιός της αδελφής του Φανής Αθανασιάδης Θεόδωρος του Ιωάννη, πρώην γραμματέας της Κοινότητας Καλαμπακίου.

  «Ο Χρήστος Νταγερτζής γεννήθηκε το 1920 στον Καλφά Κωνσταντινούπολης. Ως έφηβος ήταν ζωηρό παιδί. Κατατάχθηκε στο στρατό το 1941, επειδή όμως οι Γερμανοί κινούνταν ήδη εναντίον της χώρας μας, βρέθηκε να πολεμά στην Κρήτη, όπως απεκάλυψε ο ίδιος στους συγγενείς του μετά την επιστροφή του στο χωριό το 1944. Τα ίχνη του χάθηκαν και σε όλη τη διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής η οικογένειά του δεν είχε ειδήσεις του, αν και εκείνος βρισκόταν πολύ κοντά τους».

   Το φθινόπωρο του 1944, μετά την αποχώρηση των Βουλγάρων, ειδοποίησαν την οικογένειά του ότι βρισκόταν στη Δράμα, στο χάνι του Σωκράτη. Οι γυναίκες της οικογένειάς του λαχτάρησαν να τον δούν, επειδή  όμως δεν υπήρχε συγκοινωνία, ζήτησαν απ΄τον μακαρίτη τον Πέτρο τον Τακέζη να τις πάει. Ζεύει εκείνος το άλογό του στο κάρο, μπαίνουν μέσα η γιαγιά Χρυσώ, η μάνα του Χρήστου, η αδελφή του Φανή και ο οκτάχρονος ανεψιός του Θεόδωρος, γιός της Φανής, και τρέχουν να τον συναντήσουν.

   Φτάνουν λοιπόν στο χάνι του Σωκράτη και βλέπουν έναν αντάρτη θηρίο, δυό μέτρα ψηλό, γεμάτο, (είναι χαρακτηριστικό ότι το ψευδώνυμό του ως αντάρτη ήταν Ηρακλής), με τα φυσεκλίκια στο στήθος σταυρωτά, με το όπλο στον ώμο, με την ξιφολόγχη στην άκρη του όπλου και στην άκρη της ξιφολόγχης δεμένη μια κόκκινη κορδέλα.

   «Μπρε αγορίνα μ΄, τ΄έν αυτό;  Μπολσεβίκος έγ΄νες;», τον ρώτησε μάλλον επιτιμητικά η μάνα του κι εκείνος έκανε μια κίνηση υπεκφυγής και την αγκάλιασε.

   Μερικούς μήνες αργότερα, όταν αποκαταστάθηκε η τάξη, επέστρεψε στο σπίτι του, φαίνεται μάλιστα πως έκανε όνειρα για μια ζωή ήσυχη και ευτυχισμένη, αφού αρραβωνιάστηκε με τη Ζαχαρούλα Κεχαγιά του Μιχαήλ. Σ΄αυτό το διάστημα μίλησε στους δικούς του για την αντάρτικη ζωή του στο Παγγαίο και τους ανέφερε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι αντάρτες κατέβαιναν στη Βάλτα για τους δικούς τους λόγους.

   Με το ξέσπασμα του Εμφυλίου εκλήθη στον τακτικό Εθνικό Στρατό. Κατετάγη στην Καβάλα και υπηρετούσε στο Λόχο Στρατηγείου με την ειδικότητα του σιτιστή. Για κάποιο διάστημα δε δημιούργησε καταστάσεις, το 1946 όμως συνελήφθη, γιατί κουβαλούσε τρόφιμα στους Ελασίτες στο βουνό και φυλακίστηκε στη Δράμα.

   Ο ανεψιός του Θόδωρος, δώδεκα ετών, μαθητής τότε στο Γυμνάσιο Δράμας, τον επισκεπτόταν συχνά στη φυλακή κι εκείνος τον ρωτούσε: «Τι γίνεται Θοδωράκη; Οι αντάρτες ανατινάζουν γιοφύρια; Καίνε σχολεία;

   Η απολογία του διήρκησε πολλές ημέρες και τέλος καταδικάστηκε «εξάκις εις θάνατον». Πριν απ΄την εκτέλεσή του ζητήθηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας και η μνηστή του τον ικέτευε να το κάνει, αλλά εκείνος ήταν ανένδοτος. Εκτελέσθηκε στις 23 Οκτωβρίου του 1948 και ο αδελφός του Αναστάσιος παρακολούθησε κρυμμένος από κάποια απόσταση τον τουφεκισμό του».

Απόσπασμα από το βιβλίο «Καλαμπάκι 1914 – 2014 Μαρτυρίες» της Κυράνθης Στράντζαλη.