Δυναμική καλλιέργεια - 700.000 στρέμματα με ελληνικό ηλίανθο.

-Ο ελληνικός ηλίανθος ανθίζει στον κάμπο της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, εκεί όπου καλλιεργείται το 75% των 700.000 στρεμμάτων της συνολικής καλλιέργειας πανελλαδικά.

-Ξεκίνησε ως εναλλακτική καλλιέργεια πριν από περίπου οκτώ χρόνια, για να... ξεκουράσει τα σιταροχώραφα και τα βαμβακοχώραφα και σήμερα περίπου 70.000 αγρότες σε όλη τη χώρα δεν επιστρέφουν στα παλιά, γιατί βρήκαν στον ηλίανθο ένα αποδοτικό αγροτικό προϊόν.

-Ο ηλίανθος είναι συμβολαιακή καλλιέργεια και οι παραγωγοί έχουν εξασφαλισμένα τα χρήματά τους, καθώς συνάπτουν συμφωνίες με κάποια από τις 17 μονάδες που επεξεργάζονται τον ηλιάνθο για την παραγωγή βιοκαύσιμου.

-Η τιμή για το 2017 είναι 35λ/κιλό, όπως ακριβώς και πέρυσι, ενώ πριν από 3-4 χρόνια είχε φτάσει και στα 40λ/κιλό - σε περιορισμένο αριθμό συμβολαίων ακόμη και στα 42λ/κιλό. Η τιμή κρίνεται αρκετά ικανοποιητική από τους αγρότες, καθώς οι αποδόσεις φτάνουν ως και τα 400κιλά/στρ., έτσι η μέση απόδοση είναι 140€/στρ., με το κόστος καλλιέργειας να μην ξεπερνά τα 50€/στρ.

«Πρόκειται για μια οικονομικά αποδοτική καλλιέργεια και μόνο το σιτάρι μπορεί να προσφέρει παρόμοια αναλογία οφέλους/κόστους. Η εναλλαγή μεταξύ του ηλιόσπορου και του σιταριού ή του καλαμποκιού, αυξάνει τακτικά τις αποδόσεις όλων των καλλιεργειών από 8 ως και 10%, προσφέροντας ένα ετήσιο μέσο καθαρό εισόδημα 140-150€/στρ.», λέει στον Αγρότη ο καθηγητής Αγροτικής Πολιτικής στο τμήμα Γεωπονίας του Α.Π.Θ., Κωνσταντίνος Μάττας.

Στην Ελλάδα καλλιεργούνται περίπου 700.000 στρ., που αντιστοιχούν στο 3,8% των συνολικών καλλιεργούμενων εκτάσεων και εκτός από τους 70.000 αγρότες, άλλα 500 άτομα απασχολούνται σε μεσάζοντες ή βιομηχανίες παραγωγής βιοντίζελ. Η κορύφωση της καλλιέργειας έγινε το 2015 όταν σπάρθηκαν 850.000 στρ., ενώ πέρσι ο αριθμός έπεσε στα 647.000 στρ. και φέτος εμφανίζει μικρή αύξηση.

-Τα «σκήπτρα» κρατά η βόρεια Ελλάδα και ιδιαίτερα η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη. Στον Νομό Εβρου καλλιεργούνται 240.000 στρ., στις Σέρρες 134.000 στρ., στην Ξάνθη 60.000 στρ., στη Δράμα 59.000 στρ.

«Ξεκίνησε πολύ δειλά από τους αγρότες, σημειώθηκε μια έκρηξη της καλλιέργειας το 2009 και έκτοτε κάθε χρόνο έχουμε περίπου 650.000-700.000 στρ. Ο ηλίανθος καλλιεργείται με κύριο σκοπό την παραγωγή βιοκαυσίμων, βάσει της κοινοτικής οδηγίας για τα ανανεώσιμα καύσιμα, με στόχο τη σταδιακή υποκατάσταση του συνολικού ντίζελ κατά 5,75% το 2010 και 10% το 2020. Επιπλέον όμως, προσφέρει στη χώρα μας σημαντικές ποσότητες ζωοτροφής, με ηλιάλευρο», δηλώνει ο γεωπόνος του ΕΛΓΠ-ΔΗΜΗΤΡΑ από τη Δράμα, Ανθιμος Αναστασιάδης.

-Ο κ. Αναστασιάδης θεωρείται... εδικός στον ηλίανθο και τα τελευταία χρόνια ασχολείται αποκλειστικά με το είδος, μιλώντας σε ενημερωτικές ημερίδες, σεμινάρια αγροτών, ενώ έχει γράψει και βιβλίο.

-Σε ενημερωτική εκδήλωση που έγινε την περασμένη εβδομάδα στην Αλεξανδρούπολη, ο Κώστας Αναστασόπουλος από το τμήμα Φυτών Μεγάλης Καλλιέργειας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ανέφερε ότι «ο ηλίανθος κατέχει δεσπόζουσα θέση στις ενεργειακές καλλιέργειες» και πρόσθεσε ότι οι ελαιούχοι σπόροι που είναι απαραίτητοι για την παραγωγή βιοντίζελ, προέρχονται κατά 90% από τον ηλίανθο και το υπόλοιπο 10% αφορά την ελαιοκράμβη, τη σόγια και την αγριοαγγινάρα.

-Στην Ελλάδα λειτουργούν συνολικά 17 μονάδες επεξεργασίας και παραγωγής ενέργειας, ειδικευμένες στην παραγωγή βιοντίζελ και 11 από αυτές ασχολούνται με τον ηλίανθο, κάποιες μάλιστα αποκλειστικά και μόνο με αυτόν.

-Σύμφωνα με τα στοιχεία του καθηγητή του Α.Π.Θ., Κωνσταντίνου Μάττα, η χώρα μας παράγει περίπου 120.000 τόνους βιοντίζελ και εισάγει 19.000-21.000 τόνους τον χρόνο.

-Η οικογένεια του Νίκου Μποτρότσου καλλιεργεί περίπου 500 στρέμματα με ηλίανθο στο Φανάρι Ροδόπης, σε εκτάσεις που μέχρι πριν από τέσσερα χρόνια είχαν βαμβάκι. Η αλλαγή έγινε στο πλαίσιο της αμειψισποράς για να... ξεκουραστούν τα χωράφια και έμειναν, γιατί είναι αρκετά αποδοτική.

«Ο ηλίανθος δεν είναι απαιτητική καλλιέργεια σε λίπασμα, ζιζανιοκτόνα και νερό, αφού θέλει το πολύ τρεις φορές πότισμα. Η συμβολαιακή γεωργία βοηθά ώστε να έχουμε εξασφαλισμένο το εισόδημά μας, το οποίο κρίνεται ικανοποιητικό αν και θα θέλαμε τις τιμές προηγούμενων χρόνων», λέει στον Αγρότη, ο Ν. Μποτρότσος. Στη Θράκη οι αποδόσεις κυμαίνονται από 300 ως 400κιλά/στρ. και θεωρούνται από τις πιο υψηλές πανελλαδικά, ενώ υπάρχουν σημεία στον κάμπο του Εβρου, όπου η απόδοση φτάνει και στα 500κιλά/στρ.

-Μάλιστα η μελέτη του καθηγητή κ. Μάττα έδειξε ότι «η απόσυρση του ηλίανθου -σε ένα υποθετικό σενάριο- θα προκαλέσει σημαντική άμεση ζημιά στη Θράκη, ιδιαίτερα στην περιοχή της Ορεστιάδας, καθώς το σωρευτικό αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα υψηλό για την οικονομία του συνόλου της χώρας και τις περιφερειακές οικονομίες της βόρειας Ελλάδας».

«Είναι σημαντικό για τον αγρότη να μην παίρνει μεγάλο ρίσκο και ο ηλίανθος προσφέρει μια σιγουριά. Δεν θέλει ιδιαίτερη φροντίδα και έχεις εξασφαλισμένα τα χρήματά σου, ήδη με το που θα ξεκινήσει η σπορά», μας λέει η 20χρονη Δέσποινα Γκόντια.

«Θέλουμε να παράγουμε και να παίρνουμε ένα καλό εισόδημα»

-Ως «εύκολη, φτηνή και αποδοτική καλλιέργεια, με ικανοποιητικό εισόδημα, που αποτελεί παράλληλα και από τις πιο αξιόπιστες λύσεις, καθώς εντάσσεται στη συμβολαιακή γεωργία», χαρακτηρίζει τον ηλίανθο, ο Χρήστος Γκόντιας από τη Δράμα. Ο ίδιος καλλιεργεί 120 στρ. μαζί με την κόρη του Δέσποινα, η οποία τον βοηθά σε όλα τα στάδια.

«Είναι σημαντικό για τον αγρότη να μην παίρνει μεγάλο ρίσκο και ο ηλίανθος προσφέρει μια σιγουριά. Δεν θέλει ιδιαίτερη φροντίδα και έχεις εξασφαλισμένα τα χρήματά σου, ήδη με το που θα ξεκινήσει η σπορά», μας λέει η 20χρονη, Δέσποινα Γκόντια.

-Ο ηλίανθος που καλλιεργείται για βιοκαύσιμο, δεν τρώγεται, ο σπόρος του είναι μαύρος, αλλά πιο μικρός και εντελώς άγευστος. Δεν είναι επικίνδυνος αν καταναλωθεί, αλλά δεν έχει ωραία γεύση και οι αγρότες δεν κρατούν καθόλου ποσότητα για τον εαυτό τους.

«Εμείς οι νέοι αγρότες θέλουμε να στραφούμε κάπου αλλού. Είναι λάθος να πιστεύει ο κόσμος ότι μας αρέσει η βόλεψη με τις επιδοτήσεις. Θέλουμε να παράγουμε και να παίρνουμε ένα καλό εισόδημα. Γι’ αυτό και ψάχνουμε εναλλακτικές καλλιέργειες», δηλώνει ο Νίκος Κυριαζής, πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Κομοτηνής, θα ήθελε ωστόσο λίγο καλύτερη τιμή για τον ηλίανθο, τον οποίο καλλιεργεί σε 200 στρ. στο Νέο Σιδηροχώρι Ροδόπης.

-Αν και ο ηλίανθος ανήκει στα ανθεκτικά στην ξηρασία φυτά, είναι μεγάλος καταναλωτής νερού. Για να βοηθήσουν τα φυτά να αντέξουν στην έλλειψη νερού, ιδιαίτερα σε ξηρικές καλλιέργειες, είναι απαραίτητο να κάνουν οι αγρότες ένα βαθύ φθινοπωρινό όργωμα, για την καλύτερη συσσώρευση των χειμερινών βροχοπτώσεων στο έδαφος. Αυτό είναι ένα «μυστικό» που πλέον μοιράζονται όλοι οι παραγωγοί.

-Η σπορά ξεκινά όταν η θερμοκρασία του εδάφους σταθεροποιηθεί στους 8°C, συνήθως μετά τα μέσα Μαρτίου. Τα φυτά εκμεταλλεύονται τις βροχές του Μαΐου και του Ιουνίου και οι παραγωγοί περιορίζουν έτσι τα ποτίσματα. Το καλοκαίρι γίνεται η λίπανση με αζωτούχα λιπάσματα. Στα μέσα του καλοκαιριού και εφόσον επικρατούν πολύ υψηλές θερμοκρασίες για μακρά περίοδο, χρειάζεται πότισμα με ροή ή σταγόνες.

Συγκομιδή
-Αναφορικά με τις εντομολογικές προσβολές, ο ηλίανθος δεν αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα, πλήττεται ωστόσο από τον περονόσπορο, το έντομο εδάφους αγρότιδα, το παράσιτο οροβάγχη (λύκος), το οποίο πάντως υπάρχει μόνο στον νομό Εβρου, ενώ ζημιές κάνουν και τα πουλιά, κυρίως τα σπουργίτια.

-Ο ηλίανθος συλλέγεται στο τέλος Αυγούστου μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου και η συγκομιδή γίνεται με τις συμβατικές αλωνιστικές μηχανές καλαμποκιού, με την προσθήκη μαχαιριού κατάλληλου για τον αλωνισμό του φυτού, το γνωστό στους αγρότες ως ηλιομάχαιρο.

«Οι στρεμματικές αποδόσεις σε ξηρικά, άγονα χωράφια κυμαίνονται από 100-250κιλά/στρ., ενώ σε γόνιμα χωράφια, που έχουν δεχτεί όλες τις καλλιεργητικές φροντίδες, κυμαίνεται από 300-500 κιλά/στρ., γι’ αυτό οι αγρότες πρέπει να ασχολούνται συστηματικά. Η σωστή διαχείριση είναι πολύ σημαντικό κομμάτι της καλλιέργειας», τονίζει ο γεωπόνος, Ανθιμος Αναστασιάδης.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ

Πηγή: http://www.ethnos.gr/agrotis/arthro/700_000_stremmata_me_elliniko_iliantho-65138553/