Όταν τα καρποφόρα πέφτουν σε λήθαργο.

Η ουσία που αυξάνεται σταδιακά και αναγκάζει τα δέντρα να ρίξουν τα φύλλα τους και να μπουν σε λήθαργο είναι το αμπσισικό οξύαγώνει και σαπίζει.

-Η περίοδος κατά την οποία τα φυλλοβόλα δέντρα έχουν χάσει το φύλλωμά τους είναι από το φθινόπωρο μέχρι τις αρχές της άνοιξης και η οποία λέγεται περίοδος του λήθαργου των οφθαλμών. Την περίοδο αυτή τα δέντρα είναι πάντα χωρίς φύλλωμα και βλάστηση.

-Η διαδικασία της εισόδου των οφθαλμών σε λήθαργο είναι σταδιακή. Ο λήθαργος επέρχεται σταδιακά και ανάλογα με το είδος, την ποικιλία αλλά και τις καιρικές συνθήκες γίνεται όλο και πιο έντονος. Η περίοδος αυτή της εισόδου σε λήθαργο των οφθαλμών είναι μεταξύ του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου και εξαρτάται από διάφορους εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες.

-Οι εξωτερικοί παράγοντες είναι ότι κατά τη φθινοπωρινή περίοδο υπάρχει μείωση της ημερήσιας φωτοπεριόδου σε συνδυασμό με τη μείωση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος.

-Οι εσωτερικοί παράγοντες αφορούν την αλλαγή στη σύνθεση των φυτορυθμιστικών ουσιών στο εσωτερικό του φυτού. Η ουσία που αυξάνεται σταδιακά και αναγκάζει το φυτό να ρίξει τα φύλλα και να μπει σε λήθαργο είναι το αμπσισικό οξύ, ενώ αντίθετα μειώνεται η περιεκτικότητα των γιββερριλλινών μέσα στο φυτό, δηλαδή των φυτορυθμιστικών ουσιών που επικρατούν την άνοιξη και έχουν σαν αποτέλεσμα την άρση του λήθαργου των οφθαλμών.

-Πέραν όμως της μεταβολής των φυτορυθμιστικών ουσιών στο εσωτερικό του φυτού, για να διακοπεί ο λήθαργος πρέπει οι οφθαλμοί του φυτού να διέλθουν από μία περίοδο ψύχους, ώστε να αποκτήσουν την ικανότητα για βλάστηση. Από πολλές πειραματικές εργασίες έχει βρεθεί ότι πολύ μεγάλη σημασία για τη διακοπή του λήθαργου έχει το άθροισμα των θερμοκρασιών μεταξύ του 0οC και 7,2οC.

-Ο λήθαργος έχει μεγάλη σημασία για την επιβίωση των οπωροφόρων δένδρων, γιατί αναστέλλει τη βλάστηση και συντελεί στην πρόληψη της καταστροφής τους από τους παγετούς του φθινοπώρου και του χειμώνα.

-Το ψύχος που απαιτείται για τη διακοπή του λήθαργου διαφέρει από είδος σε είδος και από ποικιλία σε ποικιλία. Γενικά, οι ανάγκες σε χειμερινό ψύχος είναι αρκετά μικρές για το αμπέλι, τον λωτό, τη συκιά, το ακτινίδιο, και την αμυγδαλιά. Αντίθετα η μηλιά, η κερασιά και η φουντουκιά έχουν μεγάλες ανάγκες σε χειμερινό ψύχος.

-Σημαντικές διαφορές μπορούν επίσης να παρατηρηθούν μεταξύ ποικιλιών του αυτού είδους. Οι ανάγκες σε χειμερινό ψύχος μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των ανθοφόρων και των ξυλοφόρων οφθαλμών. Στα πυρηνόκαρπα οι ανθοφόροι οφθαλμοί έχουν μικρότερες ανάγκες σε χειμερινό ψύχος από τους ξυλοφόρους, γι’ αυτό και εκπτύσσονται ενωρίτερα την άνοιξη. Οι οφθαλμοί που βρίσκονται στο άκρο του βλαστού επίσης έχουν μικρότερες ανάγκες χειμερινό ψύχος από τους πλάγιους, γι’ αυτό και εκπτύσσονται πρώτοι.

Μηλιά
-Η μηλιά ανάλογα με την ποικιλία απαιτεί 800-1.700 ώρες χειμερινό ψύχος, η καρυδιά απαιτεί 800-1.300 ώρες, η φουντουκιά 800-1.600 ώρες, η αμυγδαλιά 250-400 ώρες, η βερικοκιά 300-900 ώρες.

-Οι οφθαλμοί των καρποφόρων δένδρων χρειάζονται περισσότερες ώρες ψύχους όταν κατά τη διάρκεια του χειμώνα επικρατήσουν υψηλές θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 25ο C, διότι οι υψηλές θερμοκρασίες αναιρούν το αποτέλεσμα της επίδρασης των χαμηλών θερμοκρασιών. Αντιθέτως, παρατεταμένες βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια του χειμώνα προκαλούν μείωση των απαιτήσεων σε χειμερινό ψύχος.

-Σε περιοχές όπου δεν συγκεντρώνεται το απαραίτητο χειμερινό ψύχος πρέπει να καλλιεργούνται ποικιλίες και υποκείμενα με μικρές απαιτήσεις σε χειμερινό ψύχος. Σε νότιες περιοχές με μικρό γεωγραφικό πλάτος για την εξασφάλιση επαρκούς ψύχους πρέπει να καλλιεργούμε ορισμένα είδη σε μεγάλο υψόμετρο.

-Όσο μικρότερο είναι το γεωγραφικό πλάτος και ο χειμώνας είναι ήπιος, τόσο υψηλότερο υψόμετρο χρειάζεται μία δενδροκομική καλλιέργεια για την εξασφάλιση του χειμερινού ψύχους.

-Σε περίπτωση που οι παραπάνω μέθοδοι αποβούν αναποτελεσματικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι παρακάτω μέθοδοι, οι οποίοι όμως είναι αποτελεσματικές μόνον εφόσον το δένδρο έχει καλύψει ένα ελάχιστο όριο των αναγκών του σε ψύχος. Σε δενδροκομικά είδη που ανοίγουν πρώτα οι επάκριοι οφθαλμοί σε σχέση με τους πλάγιους, μπορεί να γίνεται κορυφολόγημα όταν ο χειμώνας είναι ήπιος, με αποτέλεσμα να ευνοηθεί η έκπτυξη των πλάγιων οφθαλμών.

-Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθούν διάφορες χημικές ουσίες όπως είναι η δινιτροοθπκρεζόλη, οι κυαναμίδες, τα ορυκτέλαια κ.ά.

ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΣ ΓΑΤΣΙΟΣ

http://www.ethnos.gr/agrotis/