Τα τέσσερα (4) μυστικά για αποδοτική καλλιέργεια σιταριού.

Η προετοιμασία του εδάφους, η εποχή και ο τρόπος σποράς, η βασική λίπανση και η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας είναι βασικοί παράγοντες για την αποτελεσματική καλλιέργεια των σιτηρών.

-Το άζωτο πρέπει να χορηγείται σε αμμωνιακή μορφή, έτσι ώστε να μην εκπλύνεται εύκολα με τις βροχές του χειμώνα.

-Οι σωστές αποφάσεις πριν από τη σπορά των χειμερινών σιτηρών είναι εκείνες που μπορούν να οδηγήσουν σε υψηλές αποδόσεις. Ποιες είναι όμως αυτές οι παράμετροι που πρέπει να λάβουμε υπόψη προκειμένου να δημιουργήσουμε τις σωστές βάσεις για μια πετυχημένη καλλιέργεια του σκληρού σίτου;

-Αυτές είναι η προετοιμασία του εδάφους, η εποχή και ο τρόπος σποράς, η βασική λίπανση και βεβαίως η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας.

1. Προετοιμασία εδάφους

Το είδος και ο χρόνος της κατεργασίας που θα εφαρμοστεί καθορίζονται από την προηγούμενη καλλιέργεια και τον όγκο των φυτικών της υπολειμμάτων, την ύπαρξη ζιζανίων και την υγρασία του εδάφους. Το όργωμα γίνεται μετά τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές έτσι ώστε το έδαφος να βρίσκεται στον ρώγο του. Τα καλοκαιρινά οργώματα γίνονται μόνο όταν υπάρχει έντονο πρόβλημα στο χωράφι από πολυετή ζιζάνια. Αν έχει προηγηθεί ανοιξιάτικη καλλιέργεια, τότε το όργωμα γίνεται αμέσως μετά τη συγκομιδή, αφού πρώτα γίνει τεμαχισμός και στελεχοκοπή των φυτικών υπολειμμάτων. Το φθινοπωρινό όργωμα δεν πρέπει να γίνεται σε μεγάλο βάθος, καθώς ο κύριος όγκος του ριζικού συστήματος βρίσκεται στα πρώτα 30 εκ. του εδάφους.

-Κατά την παραδοσιακή κατεργασία, παραμονές της σποράς γίνεται η εφαρμογή της βασικής λίπανσης και ακολουθεί δισκοσβάρνισμα. Εφόσον υπάρχουν ακόμη τόσο μεγάλοι βώλοι, γίνεται μια επιπλέον κατεργασία με απλό καλλιεργητή. Το έδαφος δεν χρειάζεται να είναι πολύ ψιλοχωματισμένο για τη σπορά του σκληρού σίτου. Ετσι, εκτός της μεγαλύτερης δαπάνης για το ψιλοχωμάτισμα, οι μικροί βώλοι είναι επιθυμητοί γιατί προστατεύουν τα νεαρά φυτά από το κρύο και τον αέρα, βοηθούν την ανάπτυξη πλουσιότερου ριζικού συστήματος και το καλύτερο αδέλφωμα ενώ παρεμποδίζεται και η συμπίεση του εδάφους.

-Κατά τη μειωμένη κατεργασία, δεν χρησιμοποιείται άροτρο για την αναστροφή του εδάφους, μέρος των φυτικών υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας παραμένουν στον αγρό και πραγματοποιούνται λιγότερες επεμβάσεις κατεργασίας.

-Στο σύστημα της ακαλλιέργειας γίνεται απευθείας σπορά χωρίς προηγούμενη κατεργασία του εδάφους. Στην περίπτωση που γίνει σπορά με άθικτα τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας (π.χ. βαμβάκι), τα υπολείμματα αυτά προσφέρουν στήριξη στα χειμερινά σιτηρά, προστατεύοντάς τα από το ανεπιθύμητο πλάγιασμα.

2. Εποχή και τρόπος σποράς

-Οι υψηλότερες αποδόσεις επιτυγχάνονται όταν το σκληρό σιτάρι σπέρνεται από τον Νοέμβριο (1ο και 2ο δεκαήμερο). Ομως για τη σωστή επιλογή του χρόνου σποράς πρέπει να συνυπολογιστούν οι εξής παράγοντες:

-Η πρωιμότητα της ποικιλίας και οι κλιματικές συνθήκες της περιοχής: Πολύ πρώιμες σπορές περικλείουν τον κίνδυνο αποτυχίας λόγω μειωμένης εδαφικής υγρασίας, ενώ σε περιοχές με όψιμους παγετούς μπορούν να υπάρξουν ζημιές. Επίσης, σε πολύ πρώιμη καλλιέργεια υπάρχει ο κίνδυνος της ποιοτικής υποβάθμισης λόγω βροχών κοντά στη συγκομιδή. Σε πολύ όψιμες σπορές, τα φυτά δεν προλαβαίνουν να αναπτυχθούν πριν από την έλευση των χαμηλών θερμοκρασιών με επακόλουθο το μειωμένο αδέλφωμα, την καθυστερημένη ανθοφορία και τη μείωση των αποδόσεων.

-Ο τύπος του εδάφους: Η σπορά σε βαριά, αργιλώδη και συνεκτικά εδάφη συνιστάται να γίνεται πιο πρώιμα σε σχέση με τα ελαφρά, τα οποία ξηραίνονται ευκολότερα.

-Η σπορά με τη χρήση σπαρτικών μηχανών συνιστάται, καθώς απαιτείται λιγότερη ποσότητα σπόρου, το φύτρωμα είναι πιο γρήγορο και ομοιόμορφο και οι απώλειες των φυτών τον χειμώνα είναι μικρότερες. Οι συνιστώμενες ποσότητες σπόρου κυμαίνονται από ποικιλία σε ποικιλία. Οι καλλιεργητές δεν θα πρέπει να κάνουν υπερβολές με την ποσότητα του σπόρου που χρησιμοποιούν γιατί αυξάνουν με τον τρόπο αυτό το κόστος της καλλιέργειας, χωρίς όμως να αυξάνονται οι αποδόσεις.

-Για μια καλύτερη ποιοτικά και ποσοτικά παραγωγή, συστήνεται το σύνολο του σπόρου που χρησιμοποιείται να είναι πιστοποιημένος. Με τη χρήση πιστοποιημένου σπόρου εξασφαλίζεται:

• Η ποικιλιακή καθαρότητα.

• Η άριστη φυτρωτική και βλαστική ικανότητα.

• Η απουσία σπασμένων σπόρων ή σπασμένων εμβρύων.

• Η ομοιομορφία των σπόρων σε μέγεθος και βάρος.

• Η απουσία σπόρων ζιζανίων.

3. Λίπανση

-Στη βασική λίπανση χορηγείται το σύνολο της ποσότητας σε φώσφορο και κάλιο και ένα μέρος της ποσότητας του αζώτου. Το άζωτο πρέπει να χορηγείται σε αμμωνιακή μορφή, έτσι ώστε να μην εκπλύνεται εύκολα με τις βροχές του χειμώνα και σε ποσότητα μέχρι 6 λιπαντικές μονάδες. Οι δόσεις αζώτου εκτιμώνται σύμφωνα με την αναμενόμενη απόδοση. Προτείνεται λίπανση 12-15 μονάδων αζώτου για αποδόσεις 400 - 500 κιλών ανά στρέμμα και 9 μονάδων αζώτου για αποδόσεις μικρότερες των 400 κιλών.

Η χορήγηση της επιφανειακής λίπανσης σε δύο δόσεις παίζει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος.

Η μια επιφανειακή δόση μπορεί να χορηγηθεί στο αδέλφωμα (μέχρι και την έναρξη του καλαμώματος) και η άλλη πριν από το ξεστάχυασμα. Η τελευταία εφαρμογή, αν και δύσκολη, βελτιώνει την ποιότητα αυξάνοντας σημαντικά την πρωτεΐνη σε ποσοστό μεγαλύτερο του 13%.

4. Επιλογή ποικιλίας

-Ο καλλιεργητής θα πρέπει να επιλέγει την κατάλληλη ποικιλία για τον αγρό του, αξιολογώντας συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και κριτήρια τα οποία είναι:

• Το δυναμικό παραγωγής.

• Η διάρκεια του βιολογικού κύκλου.

• Η ικανότητα ανάπτυξης αδελφιών.

• Η αντοχή στο πλάγιασμα.

• Η αντοχή στις ασθένειες.

• Η αντοχή στους παγετούς και στην ξηρασία.

Δημήτρης Λεωνιδάκης

Γεωπόνος, Farmacon team, www.farmacon.gr

http://www.ethnos.gr/agrotis/