Πανηγυρικές εκδηλώσεις στη Μαυρολεύκη-Δράμας και αναβίωση του εθίμου των Αναστεναρίων.

ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
21/ 22/ 23 ΜΑΪΟΥ 2013

-Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μαυρολεύκης σας προσκαλεί στις πανηγυρικές εκδηλώσεις της αναβίωσης του εθίμου των Αναστεναρίων που θα πραγματοποιηθούν στις 21, 22 και 23 Μαΐου 2013 στο εξωκλήσι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στην Τοπική Κοινότητα Μαυρολεύκης του Δήμου Προσοτσάνης.

-Συνδιοργανωτές φορείς είναι η Περιφερειακή Ενότητα Δράμας και ο Δήμος Προσοτσάνης.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Τρίτη 21 Μαΐου

● 9.00μ.μ. Πυροβασία Αναστενάρηδων στο εξωκλήσι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Τετάρτη 22 Μαΐου

● 7.00μ.μ.Μουσικοχορευτική εκδήλωση με τη συμμετοχή του Πολιτιστικού Συλλόγου Μαυρολεύκης, Ποντιακού Μορφωτικού Συλλόγου Πρασινάδας "Οι Ακρίτες", Λαογραφικού Συλλόγου Θρακιωτών Νεροφράκτη και του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρόπολης

● 8.30μ.μ. Παράσταση Θεάτρου Σκιών του Κωνσταντίνου Κουγιουμτζή «Έλα βρε Μπάρμπα Γιώργο να σε παντρέψουμε»

Πέμπτη 23 Μαΐου

● 9.00μ.μ.Πυροβασία Αναστενάρηδων στο εξωκλήσι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Πολιτιστικός Σύλλογος Μαυρολεύκης

 Τα «Αναστενάρια» πραγματοποιούνται όπως και κάθε χρόνο στη Μαυρολεύκη Δράμας, και  συνδέονται με τη γιορτή των Άγιων Κωσταντίνου και Ελένης στις 21Μαίου. Οι εκδηλώσεις ξεκινάνε την παραμονή της 21ης Μαΐου και τελειώνουν το βράδυ της 23ης. Το όνομα αναστενάρια πάρθηκε από το «αναστενάρι», το εικόνισμα που κρατούν σ” όλη τη διάρκεια της γιορτής στα χέρια τους και που θεωρείται ο ανώτατος αρχηγός των αναστενάρηδων.

Η γιορτή αρχίζει με ξέφρενο χορό, με τη συνοδεία του νταουλιού, λύρας και με ψαλμωδία ύμνων. Κατόπιν γίνεται η ζωοθυσία (τη δεύτερη μέρα), όπου το κρέας του σφαγμένου ζώου μοιράζεται στις οικογένειες του χωριού. Με αποκορύφωμα από τους συμμετέχοντες, που είναι  σε έκσταση από την πίστη τους, πατούν με γυμνά πόδια στα αναμμένα κάρβουνα και χορεύουν κρατώντας στα χέρια τους ένα εικόνισμα των Άγιων Κωνσταντίνου και Ελένης. Μεγάλη βεβαία εντύπωση  προκαλεί  η πυροβασία, φαινόμενο που είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό και έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον επιστημόνων διάφορων κλάδων.

 - Οι αναστενάρηδες είναι μυημένα άτομα στην τελετουργία του εθίμου αυτού. Το έθιμο γίνεται προς τιμήν των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Η μύηση διαρκεί πολλά χρόνια και ο αρχιαναστενάρης είναι αυτός που κρίνει πότε ο μυούμενος είναι έτοιμος για πυροβασία, αλλά και κάθε φορά ποιοι από τους αναστενάρηδες θα πατήσουν στα κάρβουνα. Το μυσταγωγικό μέρος, η διαδικασία της μύησης δηλαδή, δεν είναι γνωστό γιατί η κοινωνία των «Αναστενάρηδων» είναι κλειστή, είναι βέβαιο όμως ότι διακατέχονται από βαθιά πίστη στο θρύλο και στον Άγιο και ότι τη στιγμή της πυροβασίας βρίσκονται σε απόλυτη έκσταση.Οι μύστες της περίεργης αυτής οργιαστικής λατρείας, που καλούνται αναστενάρηδες ή νεστενάρηδες και αναστενάρες ή νεστενάρες, άνδρες και γυναίκες, εκκλησιάζονται συνήθως μόνο την ημέρα των Φώτων, αν και λογίζονται ως ορθόδοξοι χριστιανοί, ενώ έχουν δικό τους αυτοκέφαλο θρησκευτικά σύνδεσμο και ιδιαίτερες κωδωνοφόρες εικόνες των αγίων, που τους παριστάνουν να χορεύουν. Τη λατρεία τους τελούν σε ιδιωτικά ιερά, τα «κονάκια», ή στα «Αγιάσματα», στο δάσος. Η ομάδα έχει δώδεκα μέλη με έναν ιεράρχη, τον «Αρχιαναστενάρη», που εκτελεί και χρέη εξορκιστή, θεραπευτή, βροχοποιού, μάντη και βασικού εμψυχωτή της ομάδος. Είναι και εξομολόγος στους μελλόνυμφους και τους ευλογεί. Σ’ αυτόν οφείλεται και η στενή σχέση που έχουν μεταξύ τους, όπως και η αφοσίωσή τους στο έθιμο. Τα δρώμενά τους τελούν για οκτώ ημέρες ή ορισμένοι και για όλο το μήνα Μάιο.Ένας αναστενάρης μπορεί να είναι πυροβάτης, μπορεί και όχι. Κι από αυτούς που είναι πυροβάτες δεν πατούν όλοι σε κάθε τελετή. Τούτο εξαρτάται από την ψυχική τους κατάσταση και κρίνεται στη διάρκεια της εισόδου σε έκσταση από τον αρχιαναστενάρη. Ο αρχιαναστενάρης των τελευταίων χρόνων  δεν είναι πυροβάτης. Η επιλογή του αρχιαναστενάρη γίνεται σε ειδική τελετή με κριτήριο τη βαθιά γνώση των «μυστικών» και είναι κάτι σαν εκλογή ή απόλυτη καθολική αποδοχή. Πολύ σπάνια έχουν παρατηρηθεί διαφωνίες στο θέμα αυτό μεταξύ των αναστενάρηδων. 

 Ανάμεσα στους αναστενάρηδες υπάρχει μια ιεραρχία. Έτσι κάποιοι εκλεκτοί θα διατηρήσουν στα σπίτια τους τις εικόνες, τα τάματα, τα μαντήλια και τα σημάδια (ιερά κειμήλια, στοιχεία της τελετουργίας) τα οποία στην επόμενη τελετή θα συγκεντρωθούν στο «κονάκι» το ιερό άντρο των αναστενάρηδων, όπου γίνεται η διαδικασία της έκστασης και ο χορός που κορυφώνεται με την πυροβασία.Η όλη διαδικασία γίνεται με μουσική κάλυψη από έντονο ρυθμικό νταούλι κι ένα μονότονο ρυθμό μιας θρακιώτικης λύρας. Ο σκοπός αυτός περνά από οργανοπαίχτη σε οργανοπαίχτη με οικογενειακή, συχνά, μετάβαση και κρατά πολλά χρόνια, όπως και η μύηση των αναστενάρηδων. Ας σημειωθεί εδώ ότι αναστενάρηδες είναι όλοι οι συμμετέχοντες στις τελετές με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, κι όχι μόνο οι πυροβάτες. Αξίζει να δει κανείς την προετοιμασία τους σε κάποια τελετή για να βιώσει την έκσταση που οδηγεί σε τέτοια υπέρβαση του εαυτού με την έννοια του εγώ, που αγνοεί πια ακόμη και τους φυσικούς νόμους.